Η Άγνωστη

Η Άγνωστη
Ιβάν Κραμσκόι, 1883
Προσωπογραφία
Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα

Το πορτραίτο μιας άγνωστης γυναίκας, γνωστό επίσης και ως Η Άγνωστη Γυναίκα, Μια Άγνωστη Κυρία ή Άγνωστη (Ρωσικά: Неизвестная, tr. Neizvestnaya) είναι έργο ζωγραφικής από τον Ρώσο καλλιτέχνη Ιβάν Κραμσκόι, που φτιάχτηκε το 1883. Η ταυτότητα του μοντέλου είναι άγνωστη και αναπαριστά μια γυναίκα με "ήρεμη δύναμη και ευθύ βλέμμα". Είναι ένα από τα πιο γνωστά έργα τέχνης της Ρωσίας, παρόλο που ένας αριθμός κριτικών ήταν αγανακτισμένοι όταν πρωτοεκτέθηκε και καταδίκασαν αυτό που είδαν ως αναπαράσταση μιας ανήθικης και υπεροπτικής γυναίκας. Η δημοφιλία του μεγάλωσε με την αλλαγή που συντελέστηκε στο δημόσιο γούστο.

Ο πίνακας βρίσκεται στην Πινακοθήκη Τρετιακόφ, στη Μόσχα, ενώ μια προγενέστερη έκδοσή του, επίσης με χρονολογία 1883, φιλοξενείται στο Κέντρο Τεχνών στο Κίελο.

Περιγραφή και υποδοχή

Το Πορτραίτο μιας Άγνωστης Γυναίκας συνδυάζει τα στοιχεία της εικονογραφικής τέχνης και της παράδοσης του πορτραίτου στην τέχνη. Αυτή είναι ντυμένη με μαύρη γούνα και βελούδινο πανωφόρι, γούνινο καπέλο και δερμάτινα γάντια. Η γυναίκα κάθεται σε μια ανοιχτή άμαξα στη γέφυρα Ανίτσκοβ στην Αγία Πετρούπολη.

Η ταυτότητά της δεν έχει εξακριβωθεί από τους ιστορικούς της τέχνης. Ο Κραμσκόι έδωσε στον πίνακα αυτόν το όνομα Άγνωστη και δεν την ανέφερε σε κανένα από τα γράμματα του ή τα ημερολόγιά του, πράγμα που οδήγησε σε αρκετή παραφιλολογία και στην μεγάλη αινιγματική φήμη του πίνακα.

Το πορτραίτο φιλοτεχνήθηκε στην ύστερη φάση της ζωής του Κραμσκόι. Ξεκίνησε την καριέρα του ως επαναστάτης ζωγράφος που εργάζονταν έξω από το σύστημα, και πολύ νωρίς αποδιώχτηκε από τη Ρωσική Ακαδημία. Το 1883, είχε φτάσει στο απόγειο της φήμης του και εργάζονταν υπό το υψηλότερο επίπεδο προστασίας δημιουργώντας πορτραίτα για τον Τσάρο Αλέξανδρο τον 3ο και τη γυναίκα του Μαρία Φεοντόροβνα. Υπήρξε επίσης ένας από τους ιδρυτές και αρχηγούς των Πιριντβίζνικι.

Εντούτοις, το Το πορτραίτο μιας άγνωστης γυναίκας προκάλεσε μια δυνατή αίσθηση όταν πρωτοεκτέθηκε, περισσότερο ως αποτέλεσμα του θέματος του πίνακα παρά για την αισθητική του έργου. Ένας αριθμός κριτικών της τέχνης υπέθεσε ότι η γυναίκα ήταν πόρνη. Κάποιος κριτικός περιέγραψε τον πίνακα ως απεικόνιση "κάποιας κοκέτας σε μια άμαξα", ενώ κάποιος άλλος έγραψε για "μια προκλητικά όμορφη γυναίκα, μέσα στο βελούδο και τη γούνα, να ρίχνει ένα αισθησιακό βλέμμα μετά μορφασμού επάνω από μια πολυτελή άμαξα - δεν είναι αυτό ένα από τα κατάλοιπα των μεγάλων πόλεων που επιτρέπουν σε άξιες προς περιφρόνηση γυναίκες να ντύνονται με ενδυμασίες που αγοράστηκαν με αντίτιμο τη γυναικεία αγνότητα στους δρόμους;" Ο Κραμσκόι παρατήρησε, "Μερικοί άνθρωποι είπαν ότι δεν είναι γνωστό ποιά είναι αυτή η γυναίκα. Αν είναι έντιμη ή αν πουλάει τον εαυτό της. Μέσα της όμως βρίσκεται μια ολόκληρη εποχή."

Ο Πάβελ Τρετιακόφ αρνήθηκε να αγοράσει τον πίνακα για την πινακοθήκη του. Εντούτοις, η δημοφιλία του γρήγορα μεγάλωσε, εν μέρει καθώς η ομορφιά του αμαρτήματος έγινε ένα δημοφιλές θέμα στις τάξεις της επόμενης γενιάς των Ρώσων καλλιτεχνών. Ο πίνακας έχει περιγραφεί ως "ασυνήθιστα φωτεινός, ζωγραφισμένος πυκνά, και χαλαρά. Ο Κραμσκόι εμφανώς προσπάθησε να λάμψει με την εξαίρετη δεξιοτεχνία του."

Ο πίνακας έχει χρησιμοποιηθεί ως εξώφυλλο για κάποιες εκδόσεις της Άννα Καρένινα του Λέοντος Τολστόι. Το 2008, ο έφορος Valerie Hillings του Μουσείου Γκουγκενχάιμ παρατήρησε ότι , "Πολλοί άνθρωποι σκέφτονται ότι αυτή είναι κάτι σαν την Άννα Καρένινα. Έχει αυτό το είδος του ξεχωριστού αισθήματος, αυτή την ξεχωριστή Ρωσικότητα ".

Πηγές

• Wachtel, Andrew. Plays of expectations. University of Washington Press, 2007. 58. ISBN 0-295-98647-6

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• "Portrait of an Unknown Woman" in Tretyakov Gallery's website (Russian)

Περιλαμβάνει περιεχόμενο με άδεια CC-BY-SA από το άρθρο Η Άγνωστη της ελληνόφωνης Βικιπαίδειας (authors)